اکبر محمودی؛ بازار: در برنامه هفتم توسعه به نوسازی و احیای بافت فرسوده به طور ویژه توجه شده است و آنطور که از بندهای قانونی این برنامه مشخص است این است که دولت قصد دارد در طول برنامه از ۱۴۰۳ تا ۱۴۰۷ رشد و سرعت نوسازی را بیشتر از سال های قبل افزایش دهد.
بر اساس قانون باید سالانه حدود ۱۰ درصد از بافت فرسوده نوسازی می‌شد اما بنابر دلایل مختلفی این اتفاق رقم نخورده است. حال دولت درصدد است تا با ارائه بسته های تشویقی ذینفعان و به خصوص مالکان بافت فرسوده را بیش از پیش به نوسازی و بازسازی بافت فرسوده ترغیب کند.
محمد آئینی معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیر عامل شرکت بازآفرینی شهری ایران که خود سال های سال است در این شرکت حضور دارد و به گفته خود در برنامه سوم و چهارم توسعه نیز حضور داشته است معتقد است که با ارائه بسته های تشویقی در برنامه هفتم و به صورت نقطه ای و شفاف مجوزهایی را از دولت اخذ کردیم که دست را باز می گذارد که ما بتوانیم به بازآفرینی شهری و نوسازی بافت فرسوده شتاب دهیم.
او می گوید: در برنامه هفتم این ظرفیت به صورت شفاف برای بازآفرینی شهری فراهم شد که از تمامی تخفیفات و حمایت ها و تسهیلات نهضت ملی مسکن استفاده شود. به ازائ هر پلاک فرسوده تا ۵ واحد از تمامی حمایت ها می تواند استفاده کند.
وی معتقد است که اگر همان حمایت هایی که از نهضت ملی مسکن می شود در برنامه هفتم توسعه به لحاظ تخفیفات و تسهیلات از نوسازی بافت فرسوده شود می توان به طور کامل برنامه نوسازی بافت فرسوده را محقق کرد.
آئینی تاکید دارد که یکی از این نمونه ها این است که در نظام مهندسی ۳۰ درصد تخفیف اعمال می شود و این ۳۰ درصد باید در بازافرینی شهری ایران نیز اعمال شود. یا برای صدور پروانه ساختمانی که ما قبلا مصوبه ای داشتیم که شهرداری ها تخفیف بدهند اما معادل آنرا از دولت طلبکار می شدند. اینجا ۳۰ درصد شهرداری ها باید بلاعوض در اختیار بافت فرسوده در کنار ماده ۱۶ قرار دهند. با این ماده ۱۶ می تواند ما را به ۱۰۰ درصد تخفیف هم در بافت فرسوده برساند.
متن کامل گفتگوی خبرنگار خبرگزاری بازار با سید محمد آئینی معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیر عامل شرکت بازآفرینی شهری ایران را با هم می خوانیم:
در برنامه هفتم به صورت نقطه ای و شفاف برای بافت فرسوده اجازه هایی را از دولت اخذ کردیم که دست را باز می گذارد که ما بتوانیم به بازآفرینی شهری و نوسازی بافت فرسوده شتاب دهیم
* ویژگی های برنامه هفتم توسعه برای احیا و نوسازی بافت فرسوده چیست؟
خوشبختانه با تلاش هایی که صورت گرفت و با همراهی مجلس شورای اسلامی فصل جداگانه ای به نام مسکن، بافت فرسوده و ناکارآمد شهری در قالب ماده ۵۲ در برنامه هفتم توسعه متبلور شده است. بر خلاف برنامه های قبلی که البته بنده در برنامه سوم و چهارم نقش داشتم و در برنامه پنجم که شبیه برنامه چهارم بود و برنامه ششم کمتر، اعتقاد بنده این است که تجارب برنامه های قبلی به کار گرفته شد تا یک برنامه ای در برنامه هفتم توسعه برای بازآفرینی و باف فرسوده تدوین شود که عملیاتی شود. یعنی به صورت نقطه زن عمل کرد و از اعلام اعداد کلی دوری کرد. مثلا اینطور نشد که گفته شود در این برنامه ۳۰۰ نقطه را بازسازی می کنیم بدون هیچ راهکاری و مشوقی. در حالیکه در برنامه هفتم به صورت نقطه ای و شفاف برای بافت فرسوده اجازه هایی را از دولت اخذ کردیم که دست را باز می گذارد که ما بتوانیم به بازآفرینی شهری و نوسازی بافت فرسوده شتاب دهیم. و آن ظرفیت هایی که وجود داشت و قبلا برای بازآفرینی دسترسی وجود نداشت در برنامه هفتم این دسترسی ها فراهم شد.
برنامه هفتم این ظرفیت را به صورت شفاف برای بازآفرینی شهری فراهم کرد که از تمامی تخفیفات و حمایت های نهضت ملی مسکن استفاده کند. به ازائ هر پلاک فرسوده تا ۵ واحد از تمامی حمایت ها می تواند استفاده کند
* دسترسی های بهتر برای بازآفرینی شهری کدام هستند؟
اولین دسترسی بحث زمین بود. زمین به عنوان یک منبع در دسترس که در اختیار وزارت راه و شهرسازی هم هست و این امکان برای بازآفرینی شهری در قالب کلید به کلید فراهم شد و یا نوعی کلید به زمین فراهم شد تا ما برای ارتقاء کیفیت زندگی شهری در محلات بازآفرینی شهری در نقاطی که تراکم بالایی داریم و در مناطقی که گره و مشکلات داریم از این ظرفیت معاوضه استفاده کنیم. به هر حال اعتبارات و منابع محدود هستند اما منبع زمین وجود دارد و این در اختیار خود استان ها است حتی اقدام به خلق زمین کنند. یعنی اگر الحاقی قرار است انجام دهند بخشی را برای بازآفرینی شهری انجام دهند و به مردم پیشنهاد کنند که اگر معاوضه ملک فرسوده را با یک ملک نوساز و یا یک قطعه زمین خواهید داشت. خوشبختانه برای این اقدام هم ظرفیت شرکت بازآفرینی شهری در استان ها وجود دارد. هم در شهرهای جدید و هم سازمان ملی زمین و مسکن که به عنوان متولی اصلی زمین در اختیار قانون قرار گرفته است، اجازه داده شده است که این اراضی را حتی به نام خود معاوضه کنند. این طور هم نیست که به شرکت بازافرینی شهری ایران داده شود بلکه هر دستگاهی زمین را به نام خود و با ملک خود معاوضه خواهد کرد. با این بند در حقیقت به منبع زمین که امکان قابل توجهی می تواند بدهد وصل شدیم. البته باید آئین نامه آسانی تدوین شود که البته انجام شده و در حال ارسال به دولت برای تصویب نهایی است.
برنامه هفتم این ظرفیت را به صورت شفاف برای بازآفرینی شهری فراهم کرد که از تمامی تخفیفات و حمایت ها و تسهیلات نهضت ملی مسکن استفاده کند. به ازائ هر پلاک فرسوده تا ۵ واحد از تمامی حمایت ها می تواند استفاده کند.
* یعنی در برنامه هفتم توسعه تسهیلات خوبی در نظر گرفته شده است؟
تسهیلات ارزان قیمتی که داده می شود قبل از برنامه هفتم توسعه این موضوع وجود نداشت. تخفیفاتی که در نهضت ملی مسکن اعمال می شود. مثلا یکی از این نمونه ها این است که در نظام مهندسی ۳۰ درصد تخفیف اعمال می شود و این ۳۰ درصد باید در بازافرینی شهری ایران نیز اعمال شود. یا برای صدور پروانه ساختمانی که ما قبلا مصوبه ای داشتیم که شهرداری ها تخفیف بدهند اما معادل آنرا از دولت طلبکار می شدند. اینجا ۳۰ درصد شهرداری ها باید بلاعوض در اختیار بافت فرسوده در کنار ماده ۱۶ قرار دهند. با این ماده ۱۶ می تواند ما را به ۱۰۰ درصد تخفیف هم در بافت فرسوده برساند.
یا مثلا در بحث بیمه که برای نهضت ملی مسکن دیده می شود یا مالیات که به صورت مقطوع دیده می شود. یا یک سری تخفیفات که در قانون جهش تولید مسکن است اگر برای بافت فرسوده هم قرار بگیرد پیشرفت و سرعت خوبی در نوسازی بافت فرسوده شاهد خواهیم بود.
* فکری برای کاهش زمان صدور پروانه ساخت در بافت فرسوده شده است؟
در بند دیگری مشکل صدور پروانه را در بافت فرسوده به قانون تبدیل کردیم. الان اگر شهرداری ها به آن قانون عمل نکنند ترک فعل محسوب می شود. در حال حاضر شهرداری ها باید تمهیدات لازم را بیاندیشد و نظام مهندسی و نهادهای دیگری که دخیل در صدور پروانه ساختمانی هستند را پای کار بیاورد تا ظرف سه ماه پروانه ساختمانی در بافت فرسوده صادر شود. یعنی اگر سه ماه و یک روز شد این اقدام خلاف قانون است و تَرک فعل محسوب می شود. باید این موضوع را برای عملیاتی شدن بیشتر بررسی کنیم که آیا به درگاه ملی مجوزها وصل شوند که اگر بعد از ۳ ماه پروانه ساختمانی صادر نشد درگاه ملی مجوزها اقدام به صدور پروانه کند. و یا اینکه یک جریمه هایی را لحاظ کنیم و وزارت راه و شهرسازی از ظرفیت های خود در کمیسیون ماده ۵ استفاده کند و شهرداری ها را ملزم به این کار کند. عملیاتی شدن این بند خیلی به ما کمک خواهد کرد که در مدت زمان ۳ ماه پروانه ساختمانی صادر شود.
* این قانون از چه زمانی لازم الاجرا خواهد بود؟
از ۴ تیر ماه امسال قانون ابلاغ شده است و از آن تاریخ لازم الاجرا است. اما به هر حال هنوز در ابتدای راه هستیم. با شهرداری ها همراهی و همفکری می کنیم که چگونه این قانون را عملیاتی کنیم. لذا جریمه ها و یا الزامات اجرایی را چگونه فراهم کنیم در حال همفکری با شهرداری ها هستیم. اگر این اتفاق رخ دهد عملا صدور پروانه ساختمانی بیشتر از ۳ ماه و یک روز نخواهد بود.
در حال متوسط زمان صدور پروانه ساختمانی در کشور ۸ ماه است و در تهران ۶ ماه است. در برخی مناطق هم داریم که خیلی طولانی تر شده است و در بسیاری از مناطق هم داریم که زمان صدور پروانه ساختمانی حتی به دو هفته و یک ماه هم رسیده است
* الان متوسط زمان صدور پروانه ساختمانی در بافت فرسوده چقدر است؟
در حال متوسط زمان صدور پروانه ساختمانی در کشور ۸ ماه است و در تهران ۶ ماه است. در برخی مناطق هم داریم که خیلی طولانی تر شده است و در بسیاری از مناطق هم داریم که زمان صدور پروانه ساختمانی حتی به دو هفته و یک ماه هم رسیده است. بند مهمی که در برنامه هفتم توسعه وجود دارد این است که این امکان را فراهم کردیم برای کسانی که در حوزه صنایع محلی و گردشگری و ورزشی و فرهنگی در محدوده بازافرینی شهری قصد سرمایه گذاری دارند مشمول تمام حمایت ها و تخفیفات مناطق محروم و کمتر توسعه یافته می شوند. حتی این ۱۷۰ هزار هکتار بافت فرسوده مشمول تخفیفات هستند. این بند می تواند در جهت جذب سرمایه گذاری و تحریک توسعه و آبادانی محلات کمک کند.
* به نظر می رسد در سرعت دادن به نوسازی بافت فرسوده مصمم هستید؟
این اقدامات خود به خود به نوسازی بافت های فرسوده این محلات با تمرکز بر سرمایه گذاری جدید کمک خواهد کرد. حتی کارمندان این مناطق مشمول تخفیفات مالیاتی و حتی تا ۱۰ سال معافیت مالیاتی برای آن سرمایه گذار خواهد بود.
بستر دیگری که در برنامه هفتم توسعه برای بافت فرسوده فراهم شده است و بی نظیر است این است که در خارج از بافت فرسوده می توانند مسکن احداث کنند و برای معوض به بافت فرسوده مشمول تمام حمایت های بافت فرسوده شوند.
* آیا در برنامه هفتم توسعه به حضور سرمایه گذاران خارجی نیز تاکید و توجه شده است؟
هر سرمایه گذاری که باشد می تواند در بافت فرسوده ورود کند. به هر حال بر اساس ضوابط قانونی در بافت فرسوده غیر از دولت هر بخشی می تواند سرمایه گذاری کند. در برنامه هفتم توسعه گفته شده است که به بخش غیر دولتی اشاره کرده است و در آنجا گفته است که بخش غیر دولتی این اتفاق را رقم بزند این تخفیفات مشمول او خواهد بود. حتی اگر خدمات را در لبه بافت و مجاورت بافت تامین کنید مشمول حمایت ها خواهید بود. سرمایه گذاری در حوزه صنایع محلی و گردشگری و ورزشی در لبه بافت و مجاورت بافت فرسوده انجام دهید مشمول این حمایت ها و تخفیفات خواهید شد که منجر به مسکن معوض شود.